Komisja Europejska opracowała nowe wytyczne dotyczące wspierania producentów energii odnawialnej w krajach Unii Europejskiej

W tym miesiącu Komisja Europejska wydała zestaw zaleceń i rekomendacji skierowanych do państw członkowskich UE. To ważny dokument z punktu widzenia inwestorów w odnawialne źródła energii. Te dokumenty ściśle korelują z niedawno przyjętą przez instytucje unijne rewizją dyrektywy dotyczącej odnawialnych źródeł energii, znanej „RED III”. Wprowadza ona nowe przepisy dotyczące wyznaczania obszarów szybkiego rozwoju OZE oraz procedury wydawania pozwoleń na budowę, zwanej „permittingiem”.

 

Unijni urzędnicy są przekonani, że dalsze przyspieszenie rozwoju odnawialnych źródeł energii wymaga ujednolicenia i krajowych systemów wsparcia dla OZE. Komisja zwraca uwagę na obecne rozbieżności w tych systemach między poszczególnymi krajami, które mogą skutkować wzrostem kosztów transakcyjnych, opóźnień, a nawet niepowodzeń inwestycyjnych w sektorze OZE.

 

Wprowadzenie tych wytycznych przez państwa członkowskie Unii Europejskiej ma na celu wsparcie producentów energii odnawialnej oraz przyspieszenie inwestycji w OZE. Szacuje się, że do 2030 roku, wzrośnie, o co najmniej 42,5 %, udziału zielonej energii w miksie energetycznym. Równocześnie emisje CO2, na terenie Unii, mają zostać zredukowane o co najmniej 55% w porównaniu z poziomem z 1990 roku.

Mechanizm dwustronnych kontraktów różnicowych

Dwustronne kontrakty różnicowe stosowane m.in. od 2016 roku, w systemie aukcyjnym w Polsce. W tym mechanizmie, gdy ceny energii na rynku hurtowym są niskie, producenci energii z OZE, korzystający z tej formy wsparcia, mogą otrzymać dopłatę do sprzedanej na rynku energii, by wyrównać przychody do ceny zaoferowanej w aukcji. Jednakże, w przypadku gdy cena energii na rynku przekracza cenę zaoferowaną w aukcji, producenci zielonej energii są zobowiązani nadwyżkę zwrócić.

 

Komisja Europejska uważa, że w ostatnich latach do rozwoju odnawialnych źródeł energii na terenie UE przyczynił się głównie system aukcyjny. W tym systemie inwestorzy rywalizują, oferując jak najniższe ceny energii, by uzyskać wieloletnie gwarancje przychodów na poziomie wynikającym z cen zaoferowanych w aukcjach. Nie dziwi zatem, że KE postuluje szersze wdrożenie systemu aukcyjnego w państwach członkowskich oraz zapewnienie inwestorom publicznych gwarancji sprzedaży energii poprzez dwustronne kontrakty różnicowe.

Nie tylko kryteria cenowe są istotne

Wprowadzając systemy aukcyjne, państwa członkowskie powinny zapewnić obiektywne, transparentne oraz niedyskryminacyjne zasady aukcji, uwzględniające również cele inne niż jedynie koszt energii – podkreśla Komisja Europejska.  Te dodatkowe kryteria obejmują m.in.

 

• uczestnictwo lokalnych społeczności w projektach OZE,
• promowanie innowacji,
• cyberbezpieczeństwo,
• zrównoważony rozwój
• maksymalne wykorzystanie komponentów produkowanych w UE.

 

KE uważa, że istotne jest premiowanie projektów, które nie tylko wytwarzają energię odnawialną, ale również świadczą usługi wspierające bezpieczeństwo sieci, co przyczynia się do lepszej integracji OZE z systemami energetycznymi krajów UE. Warunki aukcji powinny wspierać europejski przemysł czystych technologii, aby zmniejszyć nadmierną zależność od importu komponentów spoza Unii, jednocześnie zachowując konkurencyjność aukcji.

Kary za opóźnienia w realizacji projektów OZE i indeksacja cen

W rekomendacjach Komisji Europejskiej uwzględniono możliwość nałożenia kar za opóźnienia w projektach związanych z energią odnawialną – zarówno za nieukończenie, jak i opóźnienie oddania instalacji do eksploatacji. Ponadto, KE podkreśla konieczność stosowania obiektywnych i transparentnych zasad w aukcjach, aby zapewnić uczciwą konkurencję.

 

Ważnym aspektem jest także rozważenie opcji indeksacji cen w aukcjach. Choć KE nie może narzucić obowiązkowej indeksacji, wiele krajów unika tego rozwiązania, uważając je za niepraktyczne lub zbyt kosztowne. W przypadku ofert aukcyjnych z cenami ujemnymi, KE sugeruje utrzymanie takiej praktyki, jednak podkreśla konieczność zapewnienia, by ceny odzwierciedlały rzeczywistą wartość projektu.

 

Komisja popiera również zwiększenie kar za niewykonanie lub opóźnienie projektów w przypadku indeksacji cen, co ma wzmacniać odpowiedzialność dewelopera. Ponadto, sugeruje, aby państwa dopuszczające ceny ujemne upewniły się, że odzwierciedlają one rzeczywistą wartość projektu. W kwestii ustalania cen maksymalnych w aukcjach OZE, KE zaleca uwzględnienie rzeczywistych kosztów technologii, aby uniknąć niedoboru projektów.

Przyspieszanie pozyskiwania pozwoleń dla inwestycji w OZE

W rekomendacjach dotyczących przyspieszenia pozyskiwania pozwoleń dla inwestycji w odnawialne źródła energii, KE wyraźnie wskazuje, że państwa członkowskie powinny skupić się na zapewnieniu korzystnych i efektywnych procedur planowania oraz wydawania pozwoleń. Istotne jest ustalenie precyzyjnych i krótkich terminów dla wszystkich etapów procesu pozwoleń, włączając w to ocenę oddziaływania na środowisko, aby zapewnić zgodność z terminami wymaganymi przez dyrektywę RED III. KE podkreśla także potrzebę skoordynowanej współpracy między różnymi szczeblami administracji oraz zachęca do utworzenia scentralizowanych punktów kontaktowych.

 

Niezwykle istotne jest również zagwarantowanie odpowiednio wykwalifikowanej kadry oraz ujednolicenie procesów składania wniosków, co umożliwi aktualizację technologiczną projektów. KE oczekuje, że do 21 listopada 2025 r. procedury wydawania pozwoleń będą w pełni zautomatyzowane. Dodatkowo, państwa powinny ograniczyć strefy wyłączone dla rozwoju OZE oraz zapewnić odpowiednie wsparcie dla operatorów sieci przesyłowych i dystrybucyjnych w celu integracji odnawialnych źródeł energii. Komisja będzie monitorować postępy w realizacji tych zaleceń, dlatego ważne jest, aby stolice utworzyły specjalne punkty kontaktowe dla monitorowania procesu wydawania pozwoleń.

 

Zapewnienie stabilności na rynku OZE – apel Komisji Europejskiej

Komisja Europejska wyraża stanowczy pogląd, że państwa członkowskie powinny zapewnić jasność i stabilność na rynku energii odnawialnej poprzez skrupulatne planowanie i regularne aktualizacje swoich planów aukcyjnych. Jest to krok kluczowy dla zapewnienia przejrzystości i pewności na rynku oraz umożliwienia potrzebnych inwestycji w nowe moce. W perspektywie długoterminowej, plany te powinny obejmować co najmniej pięć lat, z możliwością aktualizacji co roku w zależności od tempa inwestycji w OZE.

O autorze